Cốc xả ngưng hay còn được gọi là bẫy hơi, bẫy hơi đồng tiền, van cóc… Đóng vai trò quan trọng trong các đường ống hơi nóng. Chúng có chức năng tách nước ngưng tụ dư thừa, và loại bỏ chúng ra khỏi đường ống mà không làm thoát hơi nước, giúp hệ thống khô dáo hoàn toàn
Bên cạnh đó, cốc xả ngưng cón có chức năng kiểm soát và điều chỉnh tốc độ, lưu lượng hơi nước trong hệ thống vô cùng hiệu quả.
Cốc xả ngưng dung cho hệ thống áp suất cao là 1 thiết bị chuyên dụng, dung để loại bỏ hơi nước trong hệ thống áp suất cao, thường là trên 10 bar , có hệ thống lên đến 40-60 bar, mà không làm thất thoát hơi
1.Đặc điểm nổi bật của cốc xả ngưng áp suất cao
- Vật liệu chế tạo siêu bền bỉ : Thường làm bằng thép không gỉ (Inox 304, 316) hoặc gang chịu nhiệt cao, để chống lại áp suất và nhiệt độ lớn
- Cấu tạo chắc chắn : Giúp chúng chịu được sự rung động lớn và sự khắc nghiệt của môi trường
- Chịu được nhiệt độ cao 300-500 độ C
- Có 1 số loại cốc ngưng hoạt động hiệu quả mà không lọt hơi sống ra ngoài nhờ có tích hợp cảm biến nhiệt độ và áp suất
Ứng dụng của cốc xả ngưng dùng cho hệ thống áp suất cao:
Cốc xả ngưng dùng cho hệ thống áp suất cao,thường được dùng cho môi trường công nghiệp nặng như
- Nhà máy nhiệt điện
- Nhà máy lọc dầu, hóa chất
- Nhà máy dệt nhuộm, in vải
- Chế biến thực phẩm đồ uống
- Nhà máy luyện kim, đúc áp lực
- Xưởng sản xuất cao su nhựa kỹ thuật
2.Cấu tạo chung
Cốc xả ngưng áp suất cao có cấu trúc chắc chắn hơn loại thông thường, gồm các phần chính sau:
|
Bộ phận |
Chức năng |
Đặc điểm kỹ thuật |
| Vỏ cốc (Body / Housing) | Chứa nước ngưng và bảo vệ các chi tiết bên trong | Làm bằng thép không gỉ (SS304/SS316) hoặc thép carbon tôi nhiệt; độ dày lớn, chịu được áp tới 40–100 bar |
| Nắp cốc (Cover) | Đậy kín, chịu áp và nhiệt | Có gioăng làm kín (O-ring hoặc gasket chịu nhiệt) bằng Viton, PTFE hoặc NBR |
| Cơ cấu phao hoặc van xả tự động (Float / Drain Valve) | Tự động mở xả khi nước ngưng đạt mức | Loại cơ khí (float drain) hoặc điện tử (electronic auto drain); thân bằng đồng, inox |
| Đường vào/ra (Inlet/Outlet port) | Nối với đường ống khí | Ren hoặc mặt bích tiêu chuẩn BSP / NPT / ANSI, kích thước 1/4″ – 1″ |
| Van kim / van kim kiểm soát (Needle valve / Manual drain) | Cho phép xả thủ công khi cần | Dạng xoay tay hoặc có khóa |
| Bộ lọc lưới trong (Strainer / Mesh) | Giữ lại tạp chất, dầu, bụi | Lưới thép không gỉ 80–100 mesh |
3. Nguyên lý hoạt động của bẫy hơi
Cốc xả ngưng có nhiệm vụ tự động loại bỏ nước ngưng tụ trong đường ống khí nén hoặc hơi nước mà không làm thất thoát khí.
Ở các hệ thống áp suất cao (ví dụ: 20 – 100 bar), cơ cấu xả phải chính xác – an toàn – chịu áp tốt.
Tùy cấu tạo, có 2 nguyên lý hoạt động chính: loại cơ (phao) và loại điện tử.
-
Loại cơ ( phao)
- Giai đoạn đầu
Khi khí nén hay hơi nước đi qua bộ phận lọc, hoặc bộ tách nước, hơi nước ngưng tụ được tách ra, chảy xuống đáy cốc. Van xả lúc này đóng kín, không có khí thất thoát
- Khi nước dâng cao
Mực nước trong cốc tăng dần, phao nổi lên theo mực nước, phao được liên kết với cần gạt hoặc van bi xả. Khi đạt đến 1 mức nhất định, lực nâng của phao sẽ mở van xả
- Xả nước ngưng:
Van mở ra cho phép van xả nước ra ngoài qua cổng xả, Dòng môi chât chất không bị thất thoát ra ngoài nhờ van kim, hoặc van bi đóng kín phần khí phía trên
- Hết nước và đóng lại
Khi nước đã xả hết, phao hạ xuống, van đóng lại, quá trình trở về trạng thái ban đầu.
Chu trình này lặp lại liên tục trong suốt quá trình làm việc
Ưu điểm của van dang phao :
- Hoạt động tự động không dùng điện
- Vì cấu tạo dạng cơ nên ít hỏng hóc
- Hoạt động chính xác không làm thất thoát khí
- Tuy nhiên nếu nước chứa nhiều tạp chất như rác, dầu… dễ bị kẹt phao cần được bảo trì thường xuyên
2. Loại điện tử
Khi hệ thống hoạt động, nước ngưng sẽ được gom tại buồng chứa. Khi nước đến ngưỡng cài đặt, bộ time hay cảm biến mực nước sẽ gửi tín hiệu về mở van. Van xẽ xả toàn bộ nước ra ngoài. Sau đó tự động đóng lại. Đảm bảo hệ thống không thất thoát áp suất
Loại van điện tử này giúp người sử dụng điều chỉnh chu kỳ linh hoạt, hoạt đông rất hiệu quả trong môi trường áp suất cao, đèn cảnh báo. Ngoài ra chúng còn bao gồm các phụ kiện cảnh báo như đèn bộ lọc. Giảm tình trạng kẹt van. Tiện lợi cho việc bảo trì
4.Câu hỏi thường gặp
- Cốc xả ngưng áp suất cao là gì?
Là thiết bị tự động loại bỏ nước ngưng trong hệ thống khí nén hoặc hơi nước hoạt động ở áp suất cao (thường từ 15 bar trở lên), giúp bảo vệ van, xi lanh và các thiết bị sau đường ống. - Cốc xả ngưng hoạt động theo nguyên lý nào?
Khi nước ngưng tụ đầy trong buồng chứa, phao nổi hoặc cảm biến mực nước sẽ kích hoạt van xả để thoát nước ra ngoài, sau đó van tự đóng lại — đảm bảo không thất thoát khí. - Khi nào cần dùng loại áp suất cao?
Khi hệ thống khí nén, khí nitơ, hơi nóng hoặc đường ống thử áp có áp suất lớn hơn 15–20 bar. Loại này chịu áp tốt hơn và an toàn hơn so với cốc xả thông thường. - Cốc xả ngưng áp suất cao có cần điện không?
Loại phao cơ không cần điện; loại điện tử dùng nguồn 24 VDC hoặc 220 VAC để điều khiển van xả tự động theo thời gian hoặc tín hiệu cảm biến. - Nên chọn cốc xả ngưng áp suất cao của hãng nào?
Các thương hiệu uy tín gồm SMC, CKD, Bekomat, Parker, Jorc, Airtac, SUK… được sử dụng phổ biến trong các nhà máy, trạm khí và hệ thống khí nén công nghiệp.